หมวดหมู่: <span>อาการของโรค</span>

ตกขาว (Vaginal Discharge) หรือระดูขาว คือ สารคัดหลั่งที่ถูกขับออกมาจากช่องคลอดเพื่อสร้างความชุ่มชื้น ส่วนใหญ่เป็นมูกใสบางๆ คล้ายแป้งละลายน้ำ มีลักษณะเป็นสายๆ หรือหยดเล็กๆ อาจมีลักษณะเหนียวนิดๆ และอาจมีเยื่อเมือกปะปนอยู่ด้วย แต่ไม่จำเป็นต้องมีสีขาวใสเสมอไป อาจมีสีขาวขุ่นคล้ายนม และโดยปกติแล้วจะไม่มีกลิ่น แต่ก็อาจมีกลิ่นได้บ้างเล็กน้อย ซึ่งถือเป็นภาวะตกขาวปกติ (Physiologic Vaginal Discharge) โดยผู้หญิงเมื่อย่างเข้าสู่วัยสาวหรือวัยเจริญพันธุ์ การมีสารคัดหลั่งถูกขับออกมาจากช่องคลอด ซึ่งเป็นกระบวนการตามธรรมชาติที่มีความสำคัญในการช่วยทำความสะอาดช่องคลอด

ส่วนตกขาวผิดปกติ (Pathologic Vaginal Discharge) ซึ่งมักมีสาเหตุจากอาการอักเสบ, การติดเชื้อ, เนื้องอก, การแพ้สารเคมีหรือยา การบาดเจ็บของอวัยวะสืบพันธุ์ และฝีคัณฑสูตร โดยภาวะตกขาวผิดปกติ นอกจากจะมีสีอื่นๆ ที่แตกต่างไปจากตกขาวปกติแล้ว ที่สำคัญก็คือ จะมีกลิ่นฉุนจัดหรือเหม็นคล้ายปลาเค็ม

โดยทั่วไป ภาวะตกขาวปกติมักไม่มีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เป็นต้นว่า คัน แสบร้อนช่องคลอดหรือช่องคลอดบวม อย่างไรก็ตาม หากอากาศภายนอกร้อนหรือชื้นและหากประกอบกับใส่กางเกงในที่ทำจากใยสังเคราะห์ หรือใส่กางเกงผ้าหนาๆ เช่น ยีนส์ ก็อาจทำให้ช่องคลอดเกิดการระคายเคืองและคันขึ้นได้

ในสตรีวัยมีประจำเดือน เป็นเรื่องปกติกับการมีตกขาวปริมาณราวๆ 1 ช้อนชาทุกวัน อย่างไรก็ตาม ในช่วงตกไข่จะมีปริมาณตกขาวมากขึ้น โดยมักมีลักษณะคล้ายไข่ขาว ทั้งนี้เพื่อรองรับในการช่วยให้ตัวอสุจิหรือสเปิร์มของเพศชายผ่านเข้ามาผสมกับไข่หรือการปฏิสนธิ นอกจากนี้ ในภาวะที่สตรีเกิดการกระตุ้นความต้องการทางเพศ ก็จะมีตกขาวปกติลักษณะเป็นมูกใสบางๆ หลั่งออกมาเพื่อทำหน้าที่เป็นสารหล่อลื่นปกป้องช่องคลอดในระหว่างการมีเพศสัมพันธ์

ส่วนในสตรีตั้งครรภ์ มักมีตกขาวปกติในปริมาณค่อนข้างมากและมีลักษณะค่อนข้างหนาคล้ายแป้งเปียก ขณะที่เมื่อสตรีเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน ภาวะตกขาวปกติก็จะหมดไปเนื่องจากฮอร์โมนเอสโตรเจนลดน้อยลง แต่อาจมีภาวะตกขาวผิดปกติเกิดขึ้นได้ เนื่องจากภาวะขาดฮอร์โมนเอสโตรเจนมีผลทำให้ช่องคลอดแห้งและอักเสบง่าย

ภาวะตกขาวผิดปรกติเป็นอาการสำคัญที่นำผู้หญิงมาพบแพทย์เพื่อรับการตรวจทางนรีเวชมากที่สุด ซึ่งแม้ภาวะตกขาวปกติจะหายไปได้เอง ไม่ต้องให้การรักษาใดๆ อย่างไรก็ตาม ภาวะตกขาวปกติทำให้ผู้หญิงจำนวนมากขาดความมั่นใจในบุคลิกภาพ ส่วนภาวะตกขาวผิดปกตินอกจากจะมีปริมาณตกขาวมากขึ้น มีกลิ่นไม่พึงปรารถนา มีอาการคันหรือแสบร้อนช่องคลอด ซึ่งทำให้เกิดความรำคาญ ขาดความมั่นใจในบุคลิกภาพแล้ว การมีตกขาวผิดปกติยังเป็นอาการที่บ่งชี้ถึงการมีช่องคลอดอักเสบจากการติดเชื้อ (Vaginitis) หรืออาจบ่งบอกถึงการมีโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เป็นต้นว่า หนองในเทียม และที่ร้ายแรงมากที่สุดคือ ภาวะตกขาวผิดปกติอาจมีสาเหตุมาจากเนื้องอก ซึ่งรวมถึงมะเร็งปากมดลูก